-
1 аннан да моннан
см. аннан-моннан -
2 аннан да, моннан да
отовсю́ду (пишут письма, беспокоят, приглашают, поступают сообщения) -
3 аннан
1. исх. п. от ул1) от него́ (неё) (узнать, уехать, быть далеко, ждать ответа)аннан (авырудан) саклану өчен — что́бы убере́чься от неё (боле́зни)
күп күрдек без аннан — мно́го натерпе́лись мы от него́
2) от э́тогоаннан гына әллә ни зарар булмас — от э́того большо́го вреда́ не бу́дет
2. нареч.аннан күп нәрсә тора — от э́того зави́сит мно́гое
1)а) отту́дааннан китегез — отойди́те отту́да
б) таманнан үтәрлек түгел — там не пройти́
2) зате́м; пото́м, по́сле; по́сле э́того (того́); (а) там; да́льшеаннан нәрсә эшләргә уйлыйсың? — да́льше что ду́маешь де́лать?
менә яз килде, аннан җәй җитәр — вот весна́ пришла́, а там ле́то насту́пит
берәр чакрым баргач, болын бетә дә, аннан сазлык башлана — пройдёшь с киломе́тр, луг конча́ется, зате́м начина́ется боло́то
3) разг. прито́м, кро́ме того́; к тому́ (же)сәләтле кеше ул, аннан эшчән дә — он спосо́бный челове́к, прито́м трудолюби́вый
•- аннан ары
- аннан башка да
- аннан бирле
- аннан булмый
- аннан артык
- аннан да артык
- аннан артыграк
- аннан да артыграк
- аннан да бигрәк
- аннан да моннан
- аннан да, моннан да
- аннан да начары юк
- аннан да начар нәрсә юк
- аннан да яманы юк
- аннан да яман нәрсә юк
- аннан кала
- аннан карап
- аннан килеп
- аннан күреп
- аннан күрмәкче
- аннан, моннан
- аннан соң
- аннан соңгы
- аннан таба
- аннан торып
- аннан тыш -
4 аннан, моннан
1) где..., (а) где; тут..., там; там..., тутаннан терәткән, моннан сипләгән — где подпёрто, где зала́тано; там подпо́рка, тут запла́тка
2) (и) там, (и) тут; (и) тут, (и) там; там и тут; тут и таманнан ямаган, моннан ямаган — (и) там запла́та, (и) тут запла́та
аннан тишек, моннан ертык — там дыра́, тут проре́ха
-
5 аннан-моннан җыелган
= аннан-моннан гына җыелган; аннан-моннан табылган; аннан-моннан гына табылган; аннан-моннан килгән; аннан-моннан гына килгән с бо́ру да с со́сенки (работники, участники команды, наёмные солдаты) -
6 аннан-моннан гына җыелган
-
7 аннан-моннан гына килгән
-
8 аннан-моннан гына табылган
-
9 аннан-моннан килгән
-
10 аннан-моннан табылган
-
11 аннан-моннан
нареч.1) у (от) кого́ попа́ло (придётся) (узнавать о чём, ком), с кого́ попа́ло (придётся) (требовать, брать что)аннан-моннан сорашып җыйган мәгълүмат — све́дения, со́бранные путём расспро́сов (у) кого́ попа́ло
2) кто отку́да, из (с) ра́зных (вся́ких) местаннан-моннан җыелган сезонлы эшчеләр — сезо́нные рабо́тники, собра́вшиеся кто отку́да; сезо́нники, кото́рые собрали́сь из (с) ра́зных (вся́ких) мест
3) отку́да (где) попа́ло; из ра́зных (вся́ких) мест; в ра́зных (вся́ких) места́х; отовсю́думатериалны аннан-моннан ташып әмәлләгән сарай — сара́йчик, сколо́ченный из материа́ла, со́бранного где попа́ло
4) см. аннан-моннан гына••- аннан-моннан җыелган
- аннан-моннан гына җыелган
- аннан-моннан табылган
- аннан-моннан гына табылган
- аннан-моннан килгән
- аннан-моннан гына килгән -
12 аннан-моннан гына
1) ко́е-ка́к, ко́й-ка́к, как попа́ло (придётся), небре́жно, ка́к-нибудь, тяп-ля́п, спустя́ рукава́, с пя́того (пя́тое) на деся́тое, че́рез пя́тое на деся́тое, пя́тое че́рез деся́тое (сделать, построить, возвести, отремонтировать, покрасить, сшить, приготовить, закончить что)2) на́спех, на́скоро, поспе́шно, на ско́рую (живу́ю) ру́ку -
13 аннан-моннан
-
14 талау
I перех.1) куса́ть, искуса́ть; покуса́ть, закуса́ть; терза́ть/растерза́ть || растерза́ние (о зверях насекомых и т. п.) раску́сывание, поку́сываниеэт талаганны бет талар — (посл.) того́, кого́ искуса́ла соба́ка, куса́ет и вошь (т. е. того, кого обижают сильные мира сего обижают и слабые)
2) гра́бить, огра́бить; отнима́ть си́лой || ограбле́ние, грабёжталау белән шөгыльләнү — занима́ться грабежо́м
3) перен. гра́бить, присва́ивать || присва́ивание (чужого имущества чужой доли результатов чужого труда и т. п.)ил талау — гра́бить наро́д, страну́
4) перен. выдёргивать, выщи́пывать, надёргивать, выкра́ивать себе́ ( от разных источников)аннан талап, моннан талап җыйган мал — иму́щество, со́бранное путём надёргивания, обкра́дывания, присвое́ния чужо́го
5) перен. му́чить, изму́чить; терза́ть, истерза́ть || муче́ние, терза́ние (руганью оскорблениями попрёками и т. п.)•II сущ.1) боле́знь дома́шнего скота́ ( особенно лошадей), характеризу́ющаяся тем, что живо́тные не мо́гут стоя́ть на нога́х и ва́лятся на́ спину; столбня́к2) боле́знь, характеризу́ющаяся бессо́ницей, беспричи́нным беспоко́йством и т. п. (у люде́й)тауга тала́у тими — (посл.) гора́ ( поскольку она бесчувственна и велика) бессо́нницей не страда́ет
-
15 элек
I нареч.1) снача́ла, сперва́, внача́ле, пре́жде, вперёдэлек уйла, аннан сөйлә — снача́ла (вперёд) поду́май, пото́м говори́
элек эш турында — внача́ле о де́ле
2) ра́ньше, пре́ждеэлек ничек булса, хәзер дә шулай — как бы́ло пре́жде, так и сейча́с
элек заманы шундый булган — ра́ньше вре́мя бы́ло тако́е
син элек игътибарлырак идең — ра́ньше ты был бо́лее внима́тельным
3) разг. пе́рвый, пе́рвымкем элек? — кто пе́рвым (пе́рвый)?
элек килгән урын өчен — погов. кто успе́л, тот и съел (букв. кто пришёл пе́рвым, тот и занима́ет ме́сто)
•II послелог1) в сочет. со сл. обозн. время тому́ наза́д, заөч ел элек — три го́да наза́д
моннан бер ай элек — за ме́сяц до э́того
2) в сочет. со сл. в исх. п. ра́ньше (кого, чего); ра́ньше ( чем) пре́жде ( чем); пе́ред (кем, чем); пока́, довакытыннан элек — ра́ньше вре́мени
эшне башламастан элек — пре́жде чем нача́ть рабо́ту; пока́ не приступи́ли к рабо́те
кеше күрмәстән элек — пре́жде чем уви́дели лю́ди
сугыштан элек — пе́ред войно́й
моннан элек — до э́того
-
16 әүвәл
I 1. нареч.1)а) ра́ньше, пре́жде, в пре́жнее вре́мясм. тж. әүвәлтениң әүвәл — пре́жде всего́, ра́ньше всего́, пе́рвым де́лом, пе́рвым до́лгом
б) в сочет. со словами, передающими понятие времени тому́ наза́дбер ел әүвәл — год тому́ наза́д
моннан бер көн әүвәл — за день до э́того
2) снача́ла, сперва́әүвәл төшен, аннан сөйлә — снача́ла поду́май, пото́м говори́
2. сущ.әүвәл күреш, аннан сораш — (погов.) сперва́ поздоро́вайся, пото́м расспра́шивай
нача́ло, нача́льная ста́дияәүвәл һәм ахыр — нача́ло и коне́ц
II послелогәүвәл шулай итәләр иде — в пре́жнее вре́мя (ра́ньше) де́лалось так
сугыштан әүвәл — до войны́
вакытыннан әүвәл — ра́ньше сро́ка
-
17 алай-болай
нареч.1)а) туда́-сюда́; туда́ и сюда́; то туда́, то сюда́ (оглядываться, озираться, водить глазами)б) туда́-сюда́; то туда́, то сюда́; взад и вперёд; то взад, то вперёд ( бегать суетясь)2)а) куда́-нибудь, куда́-либоалай-болай барасыгыз юкмы? — вам не на́до куда́-нибудь сходи́ть?
б) никуда́алай-болай китмәгез, хәзер табын әзерлим — никуда́ не отлуча́йтесь, сейча́с стол накро́ю
3) см. аннан-моннан гына 1), 2)4) на (тот) слу́чай, е́сли; в слу́чае, е́слиалай-болай җитми калса — в слу́чае, е́сли не хва́тит; на (тот) слу́чай, е́сли не хва́тит
алай-болай көн бозылса, кире кайтабыз — в слу́чае, е́сли испо́ртится пого́да, вернёмся обра́тно
5) (а) е́сли (вдруг)алай-болай очрамаса? — вдруг не встре́тится?
алай-болай ялгышып куйсаң? — а е́сли (вдруг)
6) (смотри́) ка́к бы (чего́) не...алай-болай чирләп китмәсен — (смотри́те) ка́к бы не заболе́л он; смотри́те, не заболе́л бы он
7) пока́мин алай-болай абайлап өлгергәнче, ул юкка чыккан иде инде — пока́ я сообража́л, в чём де́ло, он уже́ исче́з
8) случа́йно, ча́сом, слу́чаем прост.алай-болай сез врач түгелдер бит? — вы, ча́сом, не врач?
алай-болай сиңа комендант очрамадымы? — тебе́ коменда́нт не встре́тился случа́йно?
••алай-болай булмасын (була күрмәсен) — ка́к бы чего́ не случи́лось (вы́шло, произошло́, приключи́лось)
алай-болай булса (була калса, була калганда) — в слу́чае (чего́); в слу́чае, е́сли что (что-нибудь) случи́тся (приключи́тся, произойдёт)
- алай-болай итүалай-болай булу — случи́ться; приключи́ться, произойти́
- алай-болай килү
- алай-болай китерү -
18 алай-болай гына
см. аннан-моннан гына 1), 2) -
19 капкалау
многокр. от кабу 1)1) заку́сывать, пое́сть немно́го, ко́е-ка́каннан-моннан капкала́у — закуси́ть ко́е-ка́к, перекуси́ть
2) обкуса́ть, покуса́тьалманы төрле урыннан капкала́у — обкуса́ть я́блоко с ра́зных сторо́н
3) перен.; прост. выпива́ть, "закла́дывать за воротни́к" (изредка, временами) -
20 сипләү
перех.1) ремонти́ровать, отремонти́ровать, подновля́ть/поднови́ть, обновля́ть/обнови́ть ( что) || обновле́ние, подновле́ниеөй сипләү — поднови́ть дом
мунча сипләү — поднови́ть ба́ню
2) диал. чини́ть, починя́ть, почини́ть ( что) || почи́нкаитек сипләү — почини́ть сапоги́
тун сипләү — почини́ть шу́бу
3) ко́е-ка́к сде́лать, подпра́вить, заде́лать, под-ремонти́роватьаннан-моннан сипләп кую — ко́е-ка́к заде́лать
•
- 1
- 2
См. также в других словарях:
аннан-моннан — рәв. 1. Төрле җирдән, теләсә кайдан, тегеннән дә, моннан да 2. Җиренә җиткермичә, тиз тиз, ашык пошык, килде китте, өстән өстән генә. Көчкә, ничек кирәк алай 3. Начар ният белән, әллә нинди шикле сәбәп белән аннан моннан сөйләвем түгел, авырга… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ямаштыру — Аннан моннан гына тегеп кую, начар гына итеп ямау. ЯМАШТЫРУ ҖҮРМӘШТЕРҮ – Ямап, йөрмәп тегеп, иске москыны рәткә китерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әмәлләү — 1. Нәр. б. берәр юл белән булдыру, юллап чыгу, рәтләү кием ә. 2. Аннан моннан гына оештырып, тиз генә эшләп кую, әтмәлләү. Вакыт яки әйберләр җитәрлек булмаганда, җиңелчә генә итеп ашарга әзерләү, аннан моннан гына берәр нәрсә әзерләү тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
укмаштыру — 1. Укмаш хәлгә китерү, тоташ итү; киресе: сибелдерү, тарату 2. күч. Кемне яки нәр. б. бергә оештыру, туплау, төркемләү, бергә кушу 3. күч. Тегеннән моннан җыйнаштыру, аннан моннан гына эшләү 4. күч. сөйл. Сугып җибәрү, салып җибәрү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ала-чола — с. 1. Ала кола, ала тилә 2. рәв. сир. Аз маз, аннан моннан төрекчәне ала чола аңлый … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әвәләү — диал. 1. Нәрсәнең дә булса эчендә яки өстендә әйләндерә әйләндерә тәгәрәтү 2. Нәр. б. кул белән арлы бирле йөртеп, оештырып йомры яки башка формага китерү. Йоннан, мамыктан, һ. б. тәгәрәтеп, угалап берәр нәрсә эшләү; басу бер пар киез итек әвәләп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әвеш-тәвеш — Ә. ИТҮ – 1) Бер савыттан икенче савытка бушату 2) Бер урыннан икенче урынга кат кат күчерү 3) Сату алу белән эш итү. ӘВЕШ ТӘВЕШ (ӘВЕШ КЫЕШ) КИТЕРҮ – 1) Теләсә ничек урнаштыру, бутап кую 2) Аннан моннан эшләп кую 3) Әвеш тәвеш итү 3) Очын очка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әвеш-түеш — Ә. ИТҮ – 1) Бер савыттан икенче савытка бушату 2) Бер урыннан икенче урынга кат кат күчерү 3) Сату алу белән эш итү. ӘВЕШ ТӘВЕШ (ӘВЕШ КЫЕШ) КИТЕРҮ – 1) Теләсә ничек урнаштыру, бутап кую 2) Аннан моннан эшләп кую 3) Әвеш тәвеш итү 3) Очын очка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйле-шәйле — рәв. Нәрсә эшләргә белми аптырап, икеләнеп әйле шәйлерәк булып торам:... . Тегеләй болай, кирле мырлы, сәер, шикле әйле шәйле сөйләү 2. Күңел салмыйча, аннан моннан башта әйле шәйле генә эшләп йөрде … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әлән-шәлән — рәв. сөйл. Аннан моннан, ялкауланып әлән шәлән эшләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әпен-төпен — рәв. 1. Абына сөртенә, ашыгып 2. Аннан моннан, ашык пошык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге